Waarom voelen sommige mensen zich snel onzeker in relaties, terwijl anderen zich liever emotioneel op afstand houden? Waarom blijven we vaak in patronen hangen, zelfs als we die als ongezond ervaren? De oorsprong van zulke patronen ligt vaak in iets dat we hechtingsstijl noemen.

In dit artikel lees je wat hechtingsstijlen zijn, hoe ze ontstaan en wat hun invloed is op ons mentaal welzijn.

Wat is een hechtingsstijl?

Een hechtingsstijl zegt iets over hoe je relaties aangaat, hoe je omgaat met nabijheid en hoe je reageert op emotionele verbinding. Deze stijl vormt zich in de kindertijd, maar werkt door in volwassen relaties, vriendschappen en zelfs in de manier waarop we hulp zoeken of steun ervaren.

Er worden meestal vier hechtingsstijlen onderscheiden:

• Veilige hechting
  Je voelt je op je gemak met zowel verbondenheid als zelfstandigheid. Relaties voelen vertrouwd en wederkerig.

• Angstige hechting
  Je hebt veel behoefte aan bevestiging, bent gevoelig voor afwijzing en kunt piekeren over de stabiliteit van relaties.

• Vermijdende hechting
  Je stelt je liever onafhankelijk op, vindt het lastig om je kwetsbaar te tonen en houdt vaak afstand in relaties.

• Gedesorganiseerde hechting
  Een innerlijk conflict tussen het verlangen naar nabijheid en angst voor diezelfde nabijheid. Deze stijl ontstaat vaak uit verwarrende of onveilige ervaringen in de kindertijd.

Hoewel de vier hechtingsstijlen vaak als losse categorieën worden gepresenteerd, is de praktijk een stuk genuanceerder. Veel mensen herkennen zich in kenmerken van meerdere stijlen. Je kunt bijvoorbeeld overwegend vermijdend zijn, maar in sommige situaties juist angstig reageren. Of je voelt je veilig in vriendschappen, maar onzeker in romantische relaties.

Ook is bekend dat hechtingsstijlen op een continuüm liggen, en in de loop van je leven kunnen verschuiven, afhankelijk van ervaringen en relaties. Recent onderzoek laat zien dat waarschijnlijk meer dan de helft van de populatie onveilig gehecht is.

Hoe ontstaan hechtingsstijlen?

Hechtingsstijlen ontwikkelen zich in de interactie met onze eerste verzorgers. Als een kind merkt dat zijn emoties worden gezien en beantwoord, ontstaat er een gevoel van veiligheid. Dat vormt de basis voor vertrouwen in anderen en in zichzelf. Maar wanneer die afstemming ontbreekt, bijvoorbeeld omdat een ouder weinig emotioneel beschikbaar was of onvoorspelbaar reageerde, leert een kind zich aan te passen. Die aanpassing kan later in het leven tot belemmerende patronen leiden, vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn.

De invloed op ons mentaal welzijn

Is verandering mogelijk?

Zeker, hechtingsstijlen zijn veranderbaar. Ze zijn gevormd in relatie met anderen, en juist in nieuwe, veilige relaties kunnen ze verzachten of verschuiven.  Wat kan helpen:

• Meer leren over je eigen hechtingsstijl;

• Reflecteren op je relatiegeschiedenis;

• Nieuwe ervaringen opdoen in contact met betrouwbare, emotioneel beschikbare mensen;

• Werken aan zelfcompassie en het stellen van gezonde grenzen.

Hechtingsstijlen geven ons een manier om oude patronen te begrijpen. Ze verklaren waarom we soms vastlopen, maar ook waar de ruimte ligt voor groei. Wat je vroeger hebt geleerd, hoeft je vandaag niet meer te beperken.